برنج قهوه ای چیست و چه خواصی دارد؟

در چندسال اخیر نام برنج قهوه‌ای بسیار در میان برنج‌های ایرانی مطرح شده است. اگر نام برنج قهوه‌ای را شنیده باشید، حتما درباره خواص فراوان برنج قهوه‌ای نیز مطالبی را شنیده‌اید. در این مقاله قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم که برنج قهوه‌ای چیست و چه خواصی دارد؟ در پاسخ به این سوال، به طور خلاصه باید گفت که برنج قهوه‌ای، برنجی با یک لایه سبوس است که طی فرآیندی خاص، به صورت برنج قهوه‌ای در می‌آید. برای آشنایی بیشتر با برنج قهوه‌ای و خواص آن، در ادامه این مقاله با وبلاگ گالش همراه باشید.

برنج قهوه ای چیست؟

نکته مهم درباره برنج قهوه‌ای این است که این نوع برنج، نوعی متفاوت با برنج‌های سفید رایج در بازار نیست؛ بلکه تفاوت آن‌ها در برداشتن لایه‌های بیرونی دانه برنج درهنگام تبدیل است. بنابراین انواع مختلفی از برنج‌های  بازار مانند برنج طارم، برنج هاشمی، برنج صدری و … نیزمی‌توانند به صورت برنج قهوه‌ای تهیه شوند.

برنج قهوه‌ای یک برنج سبوس‌دار است که پوسته بیرونی برنج (که به آن شلتوک می‌گویند) و غیرقابل خوردن است را حفظ کرده است. این سبوس لایه دوم با دارابودن مواد مغذی، سرشار از ویتامین‌های گوناگون است که ارزش غذایی بسیار خوبی را به برنج قهوه‌ای می‌بخشد.

دانه‌های برنج در هنگام برداشت، دارای سه لایه هستند. لایه بیرونی برنج که به آن پوسته یا شلتوک می‌گویند، معمولا ارزش غذایی ندارد و در هنگام برداشت جدا می‌شود. لایه دوم، همان سبوس قهوه‌ای رنگ است. اگر این لایه دوم نیز جدا شود، به همان برنج سفید رایج در بازار می‌رسیم.

برای تولید برنج قهوه ای قبل از جدا کردن پوسته و یا شلتوک از دانه سفید برنج، آن را با بخار و یا آب داغ حرارت می‌دهند. به‌طوری که این حرارت باعث می‌شود ویتامین‌های موجود درسبوس برنج به مغزدانه برنج منتقل شود و باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای در برنج می‌شود. در مرحله بعد برنج‌های حرارت دیده را خشک می‌کنند و در نهایت پوسته ویا شلتوک برنج را ازآن جدا می‌کنند. اما لایه سبوس و جوانه روی آن باقی می ماند و رنگ قهوه ای یا خرمایی برنج را تشکیل می دهد.

خواص برنج قهوه ای چیست؟

یکی از مهم‌ترین خواص برنج قهوه‌ای، تاثیر آن در کاهش و کنترل چاقی است. برنج قهوه‌ای علاوه بر اینکه کربوهیدرات کمتری دارد، حاوی مقادیر زیادی منگنز نیز هست که به سنتز چربی در بدن کمک می‌کند. منگنز موجود در برنج قهوه‌ای همچنین در تنظیم فشار خون و جلوگیری از بیماری‌های ناشی از فشارخون بالا موثر است.

ویتامین B5 یکی از ویتامین‌های مهم در تحریک پیاز مو، افزایش رشد مو و جلوگیری از سفید شدن و ریزش موهاست که به میزان زیادی در برنج قهوه‌ای وجود دارد. کلسیم یکی دیگر از مواد معدنی موجود در برنج قهوه‌ای است که حدودا ۳ برابر بیشتر از برنج سفید، در برنج قهوه‌ای وجود دارد و در حفظ سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان تاثیرگذار است. فیبر موجود در برنج قهوه‌ای، به هضم بهتر موادغذایی در روده کمک زیادی می‌کند و از بروز مشکلاتی مانند یبوست جلوگیری می‌کند.

آنتی اکسیدان‌های موجود در برنج قهوه‌ای، با کاهش رادیکال‌های آزاد موجود در بدن، در جلوگیری از ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها مانند سرطان خون، سرطان روده، سرطان پستان و … موثر است. البته این موارد تنها بخشی از فواید و خواص برنج قهوه‌ای هستند و هر کدام از موادمغذی و ویتامین‌های موجود در برنج قهوه‌ای، اثربخشی خاص خود را دارد.

نکات مهم در نگهداری از برنج قهوه‌ای

برنج قهوه‌ای نیز همانند برنج سفید، ممکن است در طول زمان دچار کاهش کیفیت شود. برای حفظ کیفیت برنج قهوه‌ای، بهتر است از نگهداری آن در دمای عادی اتاق خودداری کنید. برنج قهوه ای باید در محیط خنک نگهداری شود. بهتر است برنج قهوه ای را تازه خریداری و مصرف کنید. زیرا بهترین زمان برای مصرف برنج قهوه‌ای، تا حداکثر شش ماه پس از تولبد آن است.

بهترین روش پخت برنج قهوه ای چیست؟

برای افزایش کیفیت برنج قهوه ای در زمان پخت، بهتر است نسبت به برنج‌های عادی از آب بیشتری استفاده کنید. زیرا برنج قهوه ای دارای لایه های فیبری است که آب بیشتری جذب می کنند. برنج قهوه ای باید پیش از پخت، حدود 3 ساعت خیس بخورد.

مقایسه ارزش غذایی برنج قهوه‌ای و برنج سفید

وجود سبوس در برنج قهوه‌ای، سبب حفظ برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی در این نوع برنج می‌شود. در جدول زیر میزان هرکدام از مواد مغذی و ویتامین‌ها در برنج سفید و برنج قهوه‌ای با یکدیگر مقایسه شده‌اند. ارزش غذایی در ۱۰۰ گرم از هر کدام از برنج‌ها اندازه‌گیری و مقایسه شده است.